Jedi/Legendy
|
|
|
|
 |
Być może w archiwach są braki.
Ten artykuł wymaga poszerzenia. Prosimy, rozbuduj go, korzystając z zaleceń edycyjnych i uwag zawartych w dyskusji. |
 |
To oburzające. Nie macie dowodów!
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł. To hasło nie posiada kompletu źródeł dla zawartych w nim informacji. Jeśli znasz ich pochodzenie, skoryguj/dodaj ich spis w sekcji Źródła oraz zweryfikuj ich prawdziwość. Następnie poproś Strażników o usunięcie szablonu. |
| Jedi |
| Przywódca/Przywódcy | Najwyższa Rada Jedi z Wielkim Mistrzem na czele |
| Kwatera główna | Świątynia Jedi na Coruscant |
| Lokacja/Lokacje | Świątynie Jedi |
| Data założenia | Około 25783 BBY[1] |
| Data rozwiązania | 19 BBY |
| Data przywrócenia | 11 ABY, jako Nowy Zakon Jedi |
| Przynależność | Republika Galaktyczna |
Jedi to istniejąca od około 25783 BBY grupa "wrażliwych na Moc", czyli istot, w których organizmach występuje nadnaturalne stężenie midichlorianów. Zrzeszeni byli oni w Zakonie Jedi, a ich głównymi celami na przestrzeni wieków było zachowywanie pokoju i sprawiedliwości w galaktyce.
W Zakonie Jedi wielką uwagę przywiązywano do umiejętności panowania nad swymi emocjami, ponieważ niektóre z nich prowadziły na ciemną stronę Mocy - upadek dla Jedi. Jedi, którzy poddali się ciemnej stronie, nazywani byli mrocznymi.
Głównymi wrogami Jedi na przestrzeni dziejów byli, wywodzący się pierwotnie z łona Zakonu, Sithowie posługujący się ciemną stroną Mocy i służący jej.
Kodeks
Za podstawę filozofii Jedi uważa się następujące słowa:
- Nie ma emocji - jest spokój.
- Nie ma ignorancji - jest wiedza.
- Nie ma namiętności[2] - jest pogoda[3] ducha.
- Nie ma chaosu - jest harmonia.
- Nie ma śmierci - jest Moc.
Jedi powinien żyć w pokoju ze swoimi emocjami i nie dawać się im kierować. Powinien dążyć do poszerzania swojej wiedzy. Powinien unikać przywiązań, które uniemożliwiają mu pełne oddanie się słuchaniu Mocy. Powinien również strzec życia innych istot, w szczególności tych rozumnych.
Kodeks w tej formie został zapisany przez legendarnego mistrza Jedi Odan-Urra i był przekazywany przez setki lat - w późniejszym okresie usunięto jednak z niego czwartą linię.
Symbole
Główną bronią rycerzy Jedi był miecz świetlny - broń do pełnego opanowania wymagająca długich treningów i mająca również charakter mistyczny. Miecz świetlny był również symbolem członków Zakonu.
Często stosowanym przez Jedi znakiem był starożytny symbol Bendu - przypominający ośmiopromienne słońce. Oznaczał on mistyczną jedność galaktyki w Mocy i bywał on używany do oznaczania miejsc, pojazdów i przedmiotów wykorzystywanych przez Jedi - widniał na przykład na ich myśliwcach. W okresie schyłku Republiki i podczas wojen klonów symbol ten zaadaptowany został przez Wielką Armię Republiki jako znak rozpoznawczy republikańskich jednostek wojskowych. Po stworzeniu Imperium, Palpatine zbezcześcił ten znak przez usunięcie z niego dwóch promieni i wykorzystał jako oficjalne godło swojego Imperium.
Rangi
Podczas pierwszego etapu szkolenia na Jedi kandydat był nazywany adeptem lub młodzikiem. Kiedy dorósł i został wyszkolony na tyle, by rozpocząć okres terminowania u konkretnego nauczyciela, zostawał mianowany padawanem. Nierzadko zdarzało się, że późno odnaleziony uczeń od razu stawał się padawanem konkretnego rycerza lub mistrza.
Padawan
Tytuł padawana otrzymywał uczeń podejmując u rycerza lub mistrza Jedi szkolenie, mające doprowadzić jego samego do rangi rycerza. Padawani nosili krótko obcięte włosy i charakterystyczny pojedynczy warkoczyk. Do swojego mentora padawan zwracał się tytułem mistrza, nawet, jeśli ten nie posiadał oficjalnie takiej rangi.
Poza nauką umiejętności praktycznych, dyplomacji i tym podobnych, podczas szkolenia padawan musiał przede wszystkim nauczyć się, jak realizować postanowienia Kodeksu Jedi oraz radzić sobie z ciemną stroną Mocy. Aby stać się rycerzem Jedi, padawan musiał ukończyć szkolenie u swojego mistrza i przejść odpowiednią ilość prób. Próby te nie były tylko formalne - często rozumiano w ten sposób wydarzenia bezpośrednio dotyczące padawana i jego życia, z którymi musiał sobie poradzić. Najczęściej ostateczna próba wiązała się ze stanięciem wobec wyjątkowo silnej pokusy lub ataku ciemnej strony (np. w przypadku Obi-Wana Kenobiego za taki moment uważa się pojedynek z Darthem Maulem).
Kiedy opiekun i Najwyższa Rada Jedi uznali, że uczeń jest gotowy, mógł zostać pasowany na rycerza Jedi.
Rycerz Jedi
Przyznanie tytułu rycerza oznaczało, że dany padawan jest już gotowy, by samodzielnie wypełniać stające przed nim zadania. Pasowanie na rycerza kończyło terminowanie ucznia u jego mistrza, chociaż nie kończyło jego nauki jako takiej. Rycerz Jedi mógł korzystać z dostępnych zasobów Zakonu oraz samodzielnie lub w zespołach wykonywać zadania stojące przed Zakonem Jedi. Mógł również szkolić padawanów - z reguły tylko jednego na raz, aby móc poświęcić mu potrzebną ilość czasu i uwagi.
Mistrz Jedi
Ten najwyższy tytuł może zostać przyznany przez Radę Jedi wyjątkowo doświadczonemu i charakteryzującemu się wysokim stopniem rozumienia Mocy rycerzowi. Mistrzowie obdarzani są dużym szacunkiem przez innych Jedi, dwunastu spośród nich tworzy Radę Jedi - organ zarządzający działaniami całego Zakonu.
Inne tytuły
W różnych okresach historycznych istniały ponadto inne tytuły, przyznawane lub przyjmowane przez Jedi:
- Wielki Mistrz Jedi - tytułem tym zaczęto określać Yodę i również Luke'a Skywalkera ok. 35 ABY dla odróżnienia od wyszkolonych przez niego mistrzów i podkreślenia jego naczelnej roli w Nowym Zakonie.
- Lord Jedi - rzadki tytuł stosowany głównie przez dowódców oddziałów Jedi podczas nowych wojen Sithów, ale także w innych okresach. Ranga lorda była zasadniczo wyższa od mistrza, chociaż w wielu okresach oznaczała raczej pełnioną funkcję, a nie stopień.
- Zbrojmistrz Jedi - mistrz Jedi, któremu powierzono pieczę nad mieczami świetlnymi zmarłych bądź poległych w walce ważnych i sławnych mistrzów bądź lordów Jedi. Po wojnie domowej Jedi, za czasów Revana, zbrojmistrzowie Jedi zniknęli, jednak ich wspólnota odrodziła się po niedługim czasie. Z filozoficznego punktu widzenia Obi-Wan Kenobi również był przez kilkanaście lat zbrojmistrzem Jedi, jako że przechowywał pierwszy miecz świetlny Anakina Skywalkera - Dartha Vadera. Zbrojmistrzowie Jedi byli najlepszymi z Jedi w posługiwaniu się mieczem świetlnym dowolnego rodzaju.
Historia Zakonu
Geneza
Nie jest wiadome kto pierwszy zdał sobie sprawę z istnienia Mocy, ani jaka organizacja dała początek Zakonowi. Niektórzy utrzymują, że Zakon Jedi wywodzi się z planety Tython, (na której to czczona była pozytywna energia wszechświata pod nazwą "Ashla"), inni - że od Zakonu Dai Bendu czy Akademii Chatos. Wszystkie te twierdzenia są jednak opartymi na historycznych przesłankach domysłami, a wspomniane grupy czy organizacje pamiętane są jedynie z nazwy i legend oraz podań ludowych.
Wiadomym jest, iż na historii Jedi w znaczący sposób zaważyło rozpowszechnienie wynalazku hipernapędu - dzięki niemu najwybitniejsi kapłani, filozofowie jak i wojownicy z dziesiątek światów mieli w końcu możliwość porównywać i wymieniać gromadzone przez siebie informacje o mistycznej sile, którą później nazwano Mocą. Działania te stopniowo kładły podwaliny pod to, co nazwano później Zakonem Jedi.
Nie jest również znane miejsce, z którego wziął swój początek Zakon - pośród kandydatów są owiane aurą tajemnicy, legendarne i zapomniane planety takie jak Had Abbadon czy Ondos. Są również miejsca znane galaktyce - Utapau, Coruscant, Korelia czy Ossus. Dawni mentorzy zakładali liczne akademie na różnych planetach; biblioteki, w których gromadzono w woluminach rosnącą wiedzę o Mocy.
Początkowo Zakon miał raczej naturę filozoficzno-medytacyjną - członkowie nabywali coraz to nowych umiejętności zdając sobie sprawę z możliwości jakie oferuje im Moc. Wsłuchując się w jej wolę, Jedi coraz intensywniej angażowali się w życie społeczne galaktyki, stając się z czasem strażnikami pokoju i sprawiedliwości, pomagając w budowie galaktycznej cywilizacji.
Czasy Republiki Galaktycznej
Wraz z powstaniem Republiki Galaktycznej, około roku 25 000 BBY, Jedi zaczęli pełnić rolę jej strażników i współtwórców demokracji, na tysiąclecia angażując się w jej działania. Z jednej strony pełnili rolę niezależnych centralnych sił policyjnych, z drugiej - strażnicy Jedi przyjmowali rolę "szeryfów" w wybranych przez siebie rejonach galaktyki i pomagali lokalnej ludności mierzyć się z przeciwnościami natury oraz z agresorem. W szczególnych sytuacjach Jedi wspierali też armię Republiki, lub wręcz włączali się w jej działania.
W historii Zakonu wielokrotnie stawał on wobec silnego wroga posługującego się ciemną stroną. Było tak m. in. w przypadku Pierwszej Wielkiej Schizmy. W roku 7003 BBY miała w Zakonie miejsce druga wielka schizma - w jej wyniku część zaprzedanych ciemnej stronie Jedi - w tym Ajunta Pall, XoXaan i Karness Muur - odłączyła się od zakonu i przejęła władzę nad prymitywną rasą zamieszkującą Korriban tworząc pierwsze Imperium Sithów, dając początek rasie i stronnictwu Sithów. Pośrednio doprowadziło to do wielkiej wojny nadprzestrzennej. W późniejszych latach konfliktami na skalę galaktyczną z udziałem Jedi były między innymi wielka wojna Sithów, podczas której na ciemną stronę przeszli: Exar Kun i Ulic Qel-Droma, wojna domowa Jedi zapoczątkowana przez Dartha Revana, wielka wojna galaktyczna oraz jedno i drugie jej następstwo oraz nowe wojny Sithów zapoczątkowane przez Phaniusa, a właściwie już Dartha Ruina.
W końcu, prawie 1000 lat po reformacji Dartha Bane'a nastąpiły wojny klonów - element planu Dartha Sidiousa mającego na celu całkowite zniszczenie Zakonu.
Po dojściu do władzy Palpatine'a w roku 19 BBY Jedi niemal wyginęli w wyniku rozkazu 66, szturmu na świątynię oraz Czystki Jedi, w których kluczowym elementem planu Palpatine'a był Darth Vader - upadły rycerz Jedi znany niegdyś jako Anakin Skywalker. Jednymi z nielicznych, którym udało się przeżyć, byli Obi-Wan Kenobi oraz Yoda.
Za sprawą syna Vadera, Luke'a Skywalkera, który później przyjął tytuł Wielkiego Mistrza Jedi, zakon odrodził się, a następnie rozwinął w formie nieco odmiennej od tej znanej z czasów schyłku Starej Republiki.
Era Dziedzictwa
Zakon, który został odrodzony przez Luke'a Skywalkera przetrwał ponad sto lat, będąc jedną z głównych sił w Galaktyce. W 127 ABY na jego czele stali Kol Skywalker, K'Kruhk i T'ra Saa. Zamierzali oni przeprowadzić tak zwany Projekt Ossus, czyli terraformację planet, które zostały zdewastowane podczas inwazji Yuuzhan Vongów. To przedsięwzięcie zakończyło się katastrofą, gdyż projekt został sabotowany przez Darth Maladi, członkinię Nowego Zakonu Sithów. Wtedy to Zakon Jedi stracił poparcie społeczne, a Sithowie ujawnili się, doprowadzili do wojny sithańsko-imperialnej i pokonali Zakon Jedi zarówno na Coruscant, jak i na Ossusie, dokonując rzezi rycerzy. Podczas tej bitwy zginął m. in. Kol Skywalker, a zakon musiał się rozproszyć i ukrywać. Darth Krayt zaś, przywódca Sithów, po pozbyciu się głównego wroga przejął władzę w Galaktyce obwołując się imperatorem.
Jedi zdołali zgromadzić część członków w sekretnej świątyni na Taivas. Pozostała ona bezpieczna aż do 138 ABY. Wtedy to jednak Sithowie odkryli lokację świątyni i przypuścili atak, pokonując Jedi. Zdesperowani przeciwnicy mrocznych Jedi zaatakowali stolicę ich Imperium. Natarcie powiodło się i Sithowie zostali pokonani oraz zmuszeni do ukrycia się. Od tego momentu, Zakon Jedi wszedł w skład Triumwiratu Federacji Galaktycznej będącego nową organizacją władającą galaktyką.
Ciekawostki
- W wersji niemieckiej słowo Jedi czytane jest jedi.
- Ludzie często zwracali się do Jedi z tytułem mistrza, nawet jeśli nim nie był. Przykładem może być Anakin Skywalker nazwany mistrzem Jedi na Naboo w 22 BBY.
- Słowo Jedi najprawdopodobniej pochodzi od japońskiego Jidai-geki, nazwy gatunku filmów lub seriali osadzonych w czasach samurajów, które Lucas widział w japońskiej telewizji.[4][5]
Przypisy
- ↑ Według Timeline Zakon Jedi został założony około 22130 lat przed podpisaniem traktatu z Coruscant, a więc około 25783 BBY.
- ↑ lub: pasji
- ↑ lub: pokój
- ↑ Sekrety Nauki
- ↑ History of the Jedi and The Jedi Religion na Jedisanctuary.com (Link zapasowy na archive.org, dostęp z dnia 30 czerwca 2007)
Źródła
Jasna strona Mocy - Ciemna strona Mocy - Żywa Moc - Jednocząca Moc - Kosmiczna Moc Zakony i filozofie: Jedi - Zeison Sha - Wiedźmy z Dathomiry - Potencjum - Jensaarai - Mroczni Jedi - Sithowie - Zakon Mecrosa - Krathowie - Rycerze Zakuulu Zeloci Nathemy - Potomkowie Zakuulu - Prorocy ciemnej strony - Aing-Tii - Baran Do - Zakon Dai Bendu - Biały Nurt - Czarownicy z Tund - Tyia Wyznawcy z Palawy - Agenci Ossusa - Strażnicy Nieba - Rycerze Imperialni - Fallanassi |
